Cholesterol i tłuszcze nasycone - czy słusznie się ich boimy?

ELIZA GOSŁAWSKA • dawno temu • 1 komentarz

Praktycznie w każdej przychodni i gabinecie lekarskim widoczne są plakaty oraz ulotki informujące o tym, że należy ograniczać spożycie tłuszczów zwierzęcych. Większość lekarzy i dietetyków oraz media wciąż ostrzegają, że zarówno nadmierne spożywanie cholesterolu, jak i zbyt wysoki jego poziom we krwi, są szkodliwe dla zdrowia.

Cholesterol i tłuszcze nasycone są oskarżane o wszelkie zło, w tym: otyłość, miażdżycę, nowotwory, udary i zawały serca. Z powodu tych ostatnich w Polsce umiera aż 90 tys. osób rocznie, a prawie 200 tys. osób jest hospitalizowanych z powodu innych postaci choroby niedokrwiennej serca. Zastraszeni tak alarmującymi statystykami, staramy się zrobić wszystko, aby tylko obniżyć poziom cholesterolu we krwi, myśląc że to zapewni nam ochronę przed zawałem serca. Sięgamy więc po margarynę zamiast masła, unikamy jajek, eliminujemy tłuste mięso, a jeśli spożywamy nabiał — to tylko odtłuszczony. Na samą myśl o smalcu dostajemy gęsiej skórki, a przed oczami mamy obraz zapchanych tłuszczem tętnic…

Cholesterol a zawał serca – co mówią badania naukowe?

Nie ma żadnych wiarygodnych dowodów naukowych świadczących o chorobotwórczym działaniu spożywania cholesterolu i tłuszczów nasyconych. Co więcej, mit szkodliwości tłuszczów zwierzęcych został obalony przez naukowców w niezliczonej ilości badań. Przykładem na to jest metaanaliza opublikowana w 2010 roku w American Journal of Clinical Nutrition przez zespół Siri-Tarino, która podsumowała 21 badań na temat tłuszczów nasyconych i nie wykazała żadnej korelacji między ich spożywaniem a zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób układu krążenia. Z kolei amerykańscy eksperci z komitetu, który co pięć lat opracowuje państwowe wytyczne dotyczące żywienia pierwszy raz od 40 lat przyznali, że cholesterol nie jest składnikiem pokarmowym, którego należy się obawiać. Wycofali także swoje poprzednie zalecenia dotyczące spożycia cholesterolu maksymalnie do 300 mg/dobę. Jak mówią źródła naukowe, nie ma znaczącego związku pomiędzy ilością spożywanego cholesterolu w diecie a jego poziomem we krwi.

Cholesterol pokarmowy (egzogenny) stanowi jedynie ok. 20%-30% całkowitego poziomu cholesterolu we krwi. Pozostała część produkowana jest endogennie przez wątrobę. Osoby z wyższym poziomem cholesterolu we krwi często żyją dłużej i cieszą się dobrym zdrowiem. Z drugiej strony, większość osób, które przeszły zawał serca, miało prawidłowy poziom cholesterolu we krwi. Przykładowo jedno z badań obejmowało 541 amerykańskich szpitali z 136,905 przypadków zawałów serca. Interesujące jest, że żaden z pacjentów po zawale nie miał wysokiego poziomu LDL ani podwyższonego poziomu cholesterolu całkowitego. 75 % tych pacjentów miało dopuszczalny poziom LDL, z czego 50 % osób wykazywało wręcz poziom optymalny.

Co ciekawe aż 90 % badanych miało niski poziom cholesterolu HDL (< 60 mg/dl). I to właśnie ten czynnik był jedną z przyczyn większości zawałów oraz chorób serca. Pozostałe czynniki to: wysoki poziom trójglicerydów, otyłość, cukrzyca i stan przedcukrzycowy. Jaki płynie z tego wniosek? Okazuje się, że winą w dużej mierze można obarczyć nie cholesterol, lecz cukier i nadmiar węglowodanów w diecie, ponieważ to właśnie one podwyższają poziom trójglicerydów oraz małych gęstych frakcji LDL, jednocześnie obniżając poziom frakcji HDL. Na zaburzenia profilu lipidowego ma wpływ także wysokie spożycie sztucznych izomerów trans, które blokują metabolizm cholesterolu oraz zbyt duża ilość w diecie nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6 w stosunku do kwasów tłuszczowych omega-3. Niedobór kwasów omega-3 jest istotną przyczyną chorób układu krążenia. Jednak nawet jeśli codziennie dbamy o odpowiednią ilość i proporcje dobrych tłuszczów w diecie, przy tym spożywając zbyt dużo węglowodanów, nadal możemy być narażeni na zaburzenia lipidowe.

Czy warto eliminować cholesterol z diety?

Produkty zawierające cholesterol nie są dla nas szkodliwe i nie powinny być bezpodstawnie eliminowane z jadłospisu. Można spożywać codziennie duże ilości cholesterolu i mieć rewelacyjne wyniki badań krwi. Jest też wiele osób, które cholesterolu jedzą bardzo mało, wybierają tylko produkty z natury „chude” lub odtłuszczone, obawiając się zwiększonego ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Paradoksalnie, właśnie takie osoby dość często mają wysoki poziom cholesterolu we krwi, ponieważ ich wątroba z nawiązką produkuje to, czego nie dostarczają oni z pożywieniem. Wtedy oczywiście jeszcze bardziej obniżają oni ilość tłuszczu w diecie, sądząc, że to pomoże. Niestety w taki sposób wpędzają się w błędne koło, a przy okazji tylko sobie szkodzą. Strach przed cholesterolem jest w nas bardzo głęboko zakorzeniony od kilku dziesięcioleci, ale jak się okazuje, strach ma tylko wielkie oczy…

W kolejnej części artykułu, będzie można przeczytać, jakie funkcje pełni cholesterol w naszym organizmie i w jakich produktach żywnościowych możemy go znaleźć. W dalszych częściach będę rozwijać temat czynników wpływających na podwyższenie ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych oraz jak im zapobiegać. Zapraszam do śledzenia bloga!

Bibliografia:

• http://ajcn.nutrition.org/content/91/3/535.abstract
• http://ajcn.nutrition.org/content/early/2010/01/13/ajcn.2009.27725.abstract
• http://newsroom.ucla.edu/releases/majority-of-hospitalized-heart-75668
• http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20071648
• http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2123482/?page=6
• http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8688759
• http://wholehealthsource.blogspot.com/2011/01/does-dietary-saturated-fat-increase.html
• http://aje.oxfordjournals.org/content/97/6/372.short
• http://nutritionandmetabolism.biomedcentral.com/articles/10.1186/1743–7075-2–31
• http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16340654?ordinalpos=1&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_RVDocSum
• http://www.drfranklipman.com/7-things-you-need-to-know-when-your-doc-says-your-cholesterol-is-too-high/
• https://www.sciencedaily.com/releases/2016/02/160211083044.htm?utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter
• http://nowadebata.pl/wp-content/uploads/2012/02/soft-science-of-dietary-fat.pdf
• http://www.ppr.pl/wiadomosci/edukacja/cholesterol-mity-fakty-manipulacje-12632
• http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=189529
• https://www.youtube.com/watch?v=fA1qh4Sty8g
• http://nowadebata.pl/2011/04/23/nie-bojmy-sie-cholesterolu/
• Bernstein, Richard K. (2011–11-01). Dr. Bernstein's Diabetes Solution: The Complete Guide to Achieving Normal Blood Sugars

Eliza Gosławska Dziennikarz Fitness

Polecane przez autora:

1. Jakie są prawdziwe wskaźniki ryzyka miażdżycy i zawału serca?
2. Propaganda antycholesterolowa
3. Funkcje cholesterolu w organizmie i jego źródła pokarmowe

Zobacz wszystkie »